جایگاه هنر در اسلام

هنر یکی از عناصر موثر در زندگی انسان‌ها است و همواره به عنوان انعکاس از توانایی‌های فکری، دستی و عاطفی بشر منعکس شده و با زندگی انسان‌ها و انسانیت گره خورده است.

در این دنیای بزرگ، هر جا که سخن از هنر و زیبایی است توجه انسان‌ها به آن جلب شده است چرا که انسان‌ها اساسا علاقه‌مند به هستی‌شناسی، زیبایی‌شناسی و معرفت خداوند و آفریده‌های زیبای باریتعالی هستند. رسول‌الله(ص) می‌فرمایند: «ان‌الله جمیل یحب الجمال» خداوند زیباست و زیبایی‌ها را دوست دارد. (صحیح‌ مسلم، ج1، ص 93) معنای این حدیث چیست؟ زیبایی خداوند در چیست و چه چیزهایی نزد خداوند زیبا هستند؟

علامه «ابن قیم» زیبایی خداوند را در چهار چیز عنوان می‌کند: زیبایی ذات خداوند، زیبایی اسم‌های خداوند، زیبایی صفات خداوند و زیبایی افعال خداوند، زیباترین چیز ذات خداوند متعال است، به همین جهت بهترین و زیباترین نعمت در بهشت که بهشتیان از آن شادمان می‌گردند نگاه به چهره خداوند متعال است و این بالاترین و بزرگترین نعمت در بهشت است، حتی در برخی از روایات آمده است که وقتی اهل بهشت پروردگارشان را ملاقات می‌کنند همه نعمت‌های بهشت را فراموش می‌کنند.

در طول تاریخ، رشد و گسترش هنر همواره بر محوریت دین صورت گرفته است. به گونه‌ای که دین محتوای هنر را مورد تاثیر قرار داده است. در طول تاریخ هنرمندان بسیاری بوده‌اند که خلاقیت‌های هنری خود را به منصه ظهور رسانده‌اند و در پرتوی این هنرآفرینی، باورهای دینی و اعتقادات اسلامی خود را به صورتی بارز به اثبات رسانده‌اند، هرچند آثار اسلامی از دوره‌ای به دوره دیگر و از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت بوده است اما آنچه که از نظر معنایی و محتوایی در این آثار مشخص و آشکار است معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی، یکتاشناسی و عشق و ارادت به خداوند متعال بوده است. به عبارت دیگر در همه این آثار هنری، اسلام بوده که اساس هنر را محفوظ نگاه داشته و بر غنای آن افزوده است.

«حجت‌السلام والمسلمین خلیل منصوری»، پژوهشگر، محقق و مدرس حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان به جایگاه هنر در اسلام اشاره می‌کند و می‌گوید: «صحبت درباره جایگاه هنر در اسلام نیاز به چند روز گفت‌وگو دارد و در دو یا سه صفحه و در یک فرصت کوتاه نمی‌گنجد اما با عنوان کردن برخی از آیات و روایات می‌توان به این اهمیت پی برد. به طور مثال خداوند متعال در آیه 6 سوره صافات می‌فرماید: انا زیناالسماء الدنیا بزینه الکواکب. ما آسمان را با ستارگان آراستیم تا هم زینت آن باشد و هم آسمان را از هر شیطان سرکشی حفظ کند. در واقع این آیه یا آیات مشابه نشان می‌دهد که خداوند به ساختار آفرینش هم توجه نموده و به بعد زیباشناختی اهمیت داده است، خداوند در آفرینش همه مخلوقات و پدیده‌ها به این مسئله توجه کرده و تناسب را در اندازه، رنگ و نقش رعایت نموده است. در مورد پدیده‌های دیگر نیز می‌بینیم که تمام اندازه‌ها با یکدیگر تناسب و هماهنگی دارد و هر چیزی را با حکمت، منطق و علم و آگاهی آفریده است. آفرینش مخلوقات، گل‌ها و گیاهان زیبا، موجودات زنده، کائنات آسمانی، ستارگان، سیاره‌ها و همه چیز با تناسب، زیبایی و کمال هوشیاری همراه بوده است و نسبت رنگ‌ها، نقش‌ها و اندازه‌ها در همه چیز رعایت شده است.»

وی اضافه می‌کند: «زیباشناختی فقط در حوزه لذت‌‌آفرینی نقش ندارد بلکه باعث آرامش روح و روان می‌شود و قرار دادن این دو هدف در کنار یکدیگر از شگفتی‌های خلقت است. وقتی که انسان به دامن طبیعت پناه می‌برد و درختان و گیاهان زیبا را مشاهده می‌کند یا اینکه گله‌های گوسفند یا گاو را می‌بیند از دیدن نظم این موجودات و زیبایی که در آفرینش آنها وجود دارد به هنرمندی خالق مطلق و آفریننده هوشیار و دانا پی می‌برد و علاوه بر اینکه روح و روانش آرام می‌شود به عبادت مشغول می‌شود و تمام وجودش سراسر عبادت و سپاسگزاری می‌شود.»

مرحوم  «علامه جعفری» درباره جایگاه هنر و هنرمند در اسلام می‌گوید: «هنگامی که احساس و فعالیت‌ هنری مانند چشمه‌سار زلال به جریان افتاد در مسیر خود به پای درختان و گل‌ها خواهد رسید و اگر از منبعی پاک جاری شود موجب تقویت ریشه‌ و حاصلخیزی خواهد شد و بالعکس در غیر این‌صورت ممکن است با موادی مخلوط شود که به گیاهان آسیب برساند، از همین‌جاست که باید ریشه‌ اصلی ارزش و ضد ارزش بودن انواع هنر را جست‌وجو کرد، یعنی باید دید که آب حیات‌بخش احساس هنری از کدامین مغز و از کدام چشمه حرکت می‌کند؟ هنرهای مبتذلی که متاسفانه به نام هنر و به نام فرهنگ و ارزش‌های اصیل، انسان‌ها را به بیراهه‌ می‌کشاند از سرچشمه‌های پاک و زلال‌ جاری نمی‌شوند، این‌چنین هنری در دین اسلام جایی ندارد، اما هنری که هدفش جریان دادن به احساس والای سازنده،‌ برداشتن گامی مثبت در تقلیل دردها و ناگواری‌های مردم و اصلاح و تنظیم و شکوفا ساختن زندگی آنان در حیات معقول (حیات طیبه) باشد از مطلوبیت والایی برخوردار است و یکی از واجبات هم به حساب می‌آید هنر باید آسیب و اخلالی در زندگی مردم به وجود نیاورد و آنان را از بهره‌برداری دین خدا محروم نسازد،‌ بنابراین هنر بر دو قسم است هنر پیرو و هنر پیشرو،‌ ارزش هنر پیشرو در این است که نوابغ هنری با مغز و روح و روان پاک خود،‌ از نبوغ خود در تعالی اصول انسانی و فعال‌سازی خلاقیت و نبوغ انسان‌ها استفاده کنند و آنان را به یک زندگی سالم و گرایش به سوی کمال متعالی رهنمون سازند.
(گفت‌وگوی مرحوم علامه جعفری با مجله هنر دینی شماره 10)

بدین ترتیب به جرات می‌‌توان گفت که هنر اسلامی دارای مرتبه‌ای رفیع در میان میراث بشری است، در معماری اسلامی آنجا که زیبایی و شکوه در کنار حکمت،‌ عرفان، معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و خداشناسی جلوه می‌کند اشکال عبادت برآمده از فطرت بشری بهترین و بیشترین نمود را داراست.

سازه‌های عظیم مساجد اسلامی در کشورهای مختلف،‌ مسجد امام در اصفهان از دستاوردهای عظیم معماری اسلامی هستند که در آنها هنر نقاشی، سفالگری، مینیاتور، رنگ‌آمیزی علاوه بر اینکه جلوه‌ای از هنر زندگی متمدن اسلامی و دستاوردهای هنر اسلامی است نمایشی زیبا از بندگی، عبودیت و عشق و احساس به خالق یکتا و آفریننده بی‌همتا است.

تابلو فرش ابریشم تبریز،‌ فلزکاری، سفالگری و هر هنری که به لفظ «اسلیمی» خوانده شود تبلور اخلاص و عشق حقیقی و فریاد و باور به یکتایی احسن‌الخالقین است.

نقش هنر در فرهنگ‌سازی

هنر یکی از مقوله‌های جدی فرهنگی هر جامعه‌ای است و اندیشمندان و محققان آن را عالی‌ترین شکل فعالیت معنوی انسان می‌دانند. طبیعی است که وقتی این فعالیت معنوی انسان امکان رشد بیابد در غنا بخشیدن به فرهنگ جامعه کاربردی عظیم خواهد داشت.

«سیما ملتجی» کارشناس مسائل اجتماعی در گفت‌وگو با گزارشکر کیهان به این مسئله مهم اشاره می‌کند و می‌گوید: «نقش هنر و بیان کردن احساسات افراد در قالب نقاشی، مجسمه،‌ فرش،‌ گلیم، صنایع دستی،  آثار خطی و نوشتاری و… نقشی بسیار تاثیرگذار و مهم در جامعه دارد و معمولا فرهنگ و تمدنی ماندگار و جاودانه می‌شود که دارای افراد هنرمند،‌ بااستعداد،‌ فعال و خلاق باشند و آثار فرهنگی نفیسی از خود به جا گذارند. به‌طور مثال حافظ،‌ سعدی، ملاصدرا،‌ علامه طباطبایی، بنیانگذار جمهوری اسلامی امام خمینی(ره)، ابن‌سینا، خیام، رازی و… همه و همه مفاخر و مرواریدهای گرانبهای فرهنگ و باورهای ایرانی و اسلامی هستند و جامعه ایرانی به خاطر وجود چنین انسان‌های گرانقدر و بزرگواری برخود می‌بالد و همه این‌ها به‌خاطر ارزش‌‌ها، تفکرات و استعدادهای خارق‌العاده این افراد است که توانسته‌اند آثار گرانبهایی از خود به‌جا گذارند.»

وی اضافه می‌کند: « به همین دلیل است که کودکان و نوجوانان از همان سنین کودکی باید به فراگیری تجربیات هنری مشغول شوند تا در کنار دروس خود به فعالیت‌های هنری هم مشغول شوند و در زمینه شعر و ادبیات، نقاشی و خطاطی به تجربیات خوبی دست پیدا کنند.»

به گفته این کارشناس آشنا کردن دانش‌آموزان با تجربیات هنری می‌تواند آنها را با میراث گذشتگان و هنرمندان ایرانی آشنا سازد و زمینه را برای رشد و خلاقیت و سازندگی آنها فراهم کند.

اهمیت هنر در فعالیت‌های تربیتی

برنامه‌های هنری در مدارس می‌تواند زمینه‌ساز فعالیت‌های بصری،‌ حرکتی،  ژرف‌نگری، تفکر،  بی‌تکلفی، سادگی و صداقت دانش‌آموزان باشد.

یکی از هنرهایی که می‌تواند در تربیت کودکان و نوجوانان سهم‌ به‌سزایی داشته باشد نقاشی است. نقاشی کردن فعالیتی تقریبا غریزی است که در رشد هوشی و ذهنی کودکان و نوجوانان بسیار موثر است، بسیاری از محققان معتقدند که نقاشی کودکان دریچه‌ای است که بر احساسات و اندیشه‌های آنان گشوده می‌شود و می‌توان از نقاشی‌های آنان در سنجش شخصیت یا تشخیص نابسامانی‌های روانشناختی استفاده کرد و درصدد درمان آن برآمد. در واقع نقاشی می‌تواند بهترین‌ راه برای ارتباط کودک و نوجوان با دنیای بیرونش باشد. یک موسسه تحقیقاتی گزارشی در این زمینه منتشر کرده و می‌گوید: «کودکان و نوجوانانی که در کلاس‌های هنری و به‌ویژ‌ه نقاشی، مجسمه‌سازی،‌ رنگ‌آمیزی و… شرکت می‌کنند قدرت فراگیری دروس ریاضی یا علوم برای آنها چند برابر کودکانی است که در این کلاس‌ها شرکت نمی‌کنند.

نقاشی کردن، رنگ‌آمیزی و مجسمه‌سازی در کلاس‌های هنری به‌ ویژه برای بچه‌های کوچک به مهارت‌های دیداری و حرکتی آنها کمک می‌کند و آموزش و پرورش با هنر به دانش‌آموزان می‌آموزد چطور اطلاعات دیداری را تغییر، نقد و از آنها استفاده کنند و چطور براساس آنها انتخاب کنند.

مادری که دو فرزند خود را در کلاس نقاشی ثبت‌نام کرده در این زمینه به گزارشکر کیهان می‌گوید: «با شروع فصل تابستان به این نتیجه رسیدم که بهترین کار برای گذراندن ایام تابستان فرزندانم، ثبت‌نام در کلاس نقاشی است زیرا پارسال هم آنها را در همین ایام ثبت‌نام کردم و خوشبختانه نتایج خوبی گرفتم و بچه‌‌ها از این کلاس بسیار راضی و خوشحال بودند.»

وی اضافه می‌کند: «نقاشی برای بچه‌‌ها نوعی ارتباط با دنیای بیرون است به خصوص بچه‌هایی که  دوستان زیادی ندارند یا در محیط خانه، گوشه‌گیر و منزوی هستند و از این طریق می‌توانند احساسات خود را بیان کنند و افکار و احساساتشان را در قالب نقاشی روی کاغذ بیاورند.»

این خانم خانه‌دار همچنین می‌گوید: «بسیاری از روانشناسان و مشاورین با استفاده از همین نقاشی‌ها به افکار و اندیشه‌های بچه‌‌ها دسترسی پیدا می‌کنند و نوع شخصیت آنها را تشخیص می‌دهند. چرا که نقاشی تاثیرپذیری کودک از محیط اطرافش را به خوبی منعکس می‌سازد.»

تاریخ هنر در جهان به قدمت بشریت است. انسان‌ها از همان بدو خلقت جنبه‌هایی از استعدادها، خلاقیت و توانایی خود برای تامین نیازها را به نمایش می‌گذاشتند، آثار به جای مانده از زندگی گذشتگان نشان می‌دهد که افرادی که نبوغ بیشتری از خود نشان می‌دادند در ادامه بقا، شانس بیشتری داشتند و جوامعشان پایدارتر بود. به عبارت دیگر هنر عبارت است از ساختن و پرداختن اشیاء مطابق با طبیعت و فطرت انسان‌ها، که چون اصل و اساس همه پدیده‌ها و موجودات از خداوند باریتعالی است بنابراین همه پدیده‌ها زیبا و متناسب و در حد و اندازه‌ای هستند که خداوند بصیر و دانا به آن امر فرموده است.

صفات الهی و روح خداوندی در کالبد بنی‌بشر دمیده شده است و خلقت انسان پرتویی از عظمت و جمال اوست، خدا زیباست و زیبایی‌ها را دوست دارد، انسان هم زیباست و زیبایی‌ها را دوست دارد چرا که روح خداوند در کالبد انسان‌ها دمیده شده است.

تقرب الهی با اتکاء به هنر

استعداد هنری و حس زیبایی‌جویی را خداوند در نهاد جانشین خود بر زمین قرار داده است، هنر از بدو خلقت انسان زبان تبادل اندیشه و گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌های بشری بوده است و در ایجاد و پایه‌ریزی سنت‌های فرهنگی جامعه اهمیت اساسی دارد.

«حجت‌الاسلام‌والمسلمین خلیل منصوری» پژوهشگر، محقق، نویسنده و مدرس حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «درست است که در قرآن کریم آیه مخصوص و یا سوره خاصی درباره هنر وجود ندارد اما همه قرآن و همه این کتاب مقدس هنر است چرا که در حوزه ادبیات از بهترین شیوه نگارشی در آن استفاده شده از نظر محتوا و غنا نیز بسیار باارزش است، در این کتاب نه تنها به محتوا توجه شده بلکه به مسئله زیباشناختی هم توجه شده و هیچ کتاب مکتوبی به اندازه قرآن زیبا نیست و بر اساس منطق، قواعد، هوشیاری، آگاهی و اصول لازم پی‌ریزی و نگارش شده است.»

این محقق و مدرس اضافه می‌کند: «اگر افراد بخواهند کالایی خریداری کنند به طور مثل یک اتومبیل یا یک کالا، اول از همه به شکل ظاهری و قیافه آن نگاه می‌کنند و بعد به محتوا نگاه می‌کنند، خداوند هم در آفرینش پدیده‌هایش همه چیز را رعایت کرده، هم باطن و هم ظاهر را، در زشت‌ترین تا زیباترین پدیده‌ها تناسب و هماهنگی وجود دارد و هیچ چیز بی‌حکمت ساخته نشده است.

افلاطون و ارسطو هم به مسئله اندازه و تناسب اشاره می‌کردند و معتقد بودند ظاهر اشیاء و موجودات به گونه‌ای است که همه چیز به قاعده آفریده شده است، در واقع مهندسی اندیشه، مهندسی ابعاد و اندازه، مهندسی ادبیات، هنر، زیباشناختی، همه و همه در قرآن کریم و در آفرینش مخلوقات مشاهده می‌شود.»

وی همچنین می‌گوید: «تلاوت قرآن و بررسی آیات و نشانه‌هایی که در این کتاب مقدس وجود دارد نشان‌دهنده پیام‌هایی است که به مسلمانان فرستاده شده و آن هم چیره‌دستی، خلاقیت و شکوه خالق بی‌همتا در آفرینش مخلوقات است. از دیدگاه قرآن اگر بهترین محتوا در قالبی زشت آورده شود مناسب نیست، زیباشناختی باید در همه ابعاد وجود داشته باشد و تناسب رعایت شود.»

رهبر معظم انقلاب نیز بارها در فرمایشات خود فرموده‌اند که «هنر در اسلام هم وسیله است و هم هدف»، اگر یک محتوای خوب در یک قالب خوب عرضه نشود جنبه زیبایی خود را از دست می‌دهند و ضد اثر می‌شود. بنابراین عقل و قلب باید در کنار یکدیگر و با هم هماهنگ باشد و این مسئله به هنر برمی‌گردد. هنر یعنی مهندسی و مدیریت یک چیز به طور کامل، در قرآن نیز به فصاحت و بلاغت، شیوایی و زیبایی هم تاکید شده است و چه بسا چیزها و ساختارهای سنگینی که در یک قالب زیبا و هنری عنوان شده تا بر دل‌ها تاثیر بگذارد و با انسان‌ها ارتباط حاصل شود.»

یک پژوهشگر قرآنی نیز در این‌باره می‌گوید: «طبق آیه 71 سوره توبه، بهترین بندگان خدا کسانی هستند که امر به معروف و نهی از منکر انجام می‌دهند و در دین مبین اسلام به این مسئله تاکید فراوانی شده است، به همین دلیل این مهم باید در بین هنرمندان جایگاه واقعی خود را بیابد و در بین آثار آنها این مسئولیت و وظیفه در نظر گرفته شود چرا که با زبان هنر می‌توان در فرهنگ و تفکرات یک جامعه تاثیر گذاشت و به نتایج شگفت‌آوری رسید.»

وی تصریح می‌کند: «برگزاری نمایشگاه‌های متفاوت از آثار هنری به طور مثل نمایشگاه نقاشی، سفالگری، گلیم‌بافی، فرش، صنایع دستی و… اگر با روح اسلامی و با هنر اسلامی درآمیخته باشد و موضوعات نهی از منکر و امر به معروف، عفاف، نماز، عبادت، یکتاپرستی و… در آنها لحاظ شود بهترین تاثیر را روی بینندگان و مخاطبین خواهد گذاشت.»

وی همچنین اضافه می‌کند: «خداوند متعال برای سعادت اخروی و هدایت بشر پیامبرانی فرستاده که رسالت آنان تبلیغ و تعلیم و هدایت انسان‌هاست به همین دلیل کسانی که این رسالت را برعهده دارند به شریف‌ترین اعمال دست زده‌اند و بالاترین مسئولیت را دارند. از این رو مسئله تبلیغ، تعلیم و آموزش یکی از مسئولیت‌های خطیر در اسلام است و نیاز به استعداد خاص، هنر خاص و نبوغ ویژه دارد و کار هر کسی نیست، به همین دلیل هم هست که خداوند به کسانی که در مسیر دین خدا به تبلیغ و تعلیم می‌پردازند اجری بی‌مثال وعده داده است.»

این کارشناس قرآنی خاطرنشان می‌کند:‌ «آثار زیبا و هنری زمانی معنا و مفهوم پیدا می‌کند که در راستای تعالیم الهی و تفکر اسلامی و فرهنگ حسینی باشد.»

هنر ابزاری برای ارتقاء فرهنگ جامعه

نعمت‌هایی که خداوند به انسان‌ها اعطا فرموده بیکران و وصف‌ناشدنی هستند به نحوی که بندگان ازعهده شکر و قدردانی از این نعمت‌ها برنمی‌آیند، برخی از افراد دارای نبوغ، خلاقیت، استعداد هنری و توانایی‌هایی هستند که اگر در مسیر صحیح و در مسیر تعالی از آنها استفاده شود باعث تعالی جامعه، ارتقاء فرهنگی و باورها و ارزش‌های آن جامعه می‌شود. به طور مثال شاعران، نویسندگان، محققان، تصویرپردازان و سایر هنرمندان اگر از هنر خود برای حل مشکلات مردم، ارتباط با آنان، گشودن گرهی از کار آنان استفاده نمایند امری کاملا پسندیده است و خداوند از آنها خشنود خواهد شد چرا که رسیدگی به امور مردم از جمله اعمالی است که نزد خداوند بسیار ستودنی و پسندیده است.

دکتر «حسن بنیانیان» در کتاب خود تحت عنوان «ایده‌پردازی برای فرهنگ‌سازی» می‌گوید: «فرهنگ پدیده‌ای پویا است و همواره در تحول و تکامل جامعه نقش مهمی ایفا می‌کند، به خصوص نخبگان جامعه در بارور شدن فرهنگ جامعه جایگاه مهمی دارند، هنرمندان نیز بخشی از نخبگان هستند و تأثیر آنها در فرهنگ جامعه به دلیل اینکه با احساسات و عواطف افراد سر و کار دارند بارزتر و سریع‌تر است. آحاد جامعه از بدو تولد در معرض فرهنگ پیرامون خود قرار می‌گیرند و ابتدا از خانواده و سپس از جامعه تأثیر می‌پذیرند و آموزش می‌بینند، در این مسیر، تولیدات هنری متنوع در قالب‌های مختلف که از طریق حواس با مخاطب ارتباط برقرار می‌نمایند، بخشی از فرهنگ‌سازی را انجام می‌دهند، این آثار از یک سو به مخاطب جهت فکری و روش زندگی را القا می‌کنند و از سوی دیگر ممکن است باعث تولید ایده‌های جدید شوند که این ایده‌ها هم می‌توانند در آثار هنری بعدی متجلی گردند بنابراین هر قدر که هنرمند متعهد باشد و آثارش بر باورها و ارزش‌های اصیل مبتنی باشد با جامعه ارتباط بیشتری پیدا می‌کند و در ارتقای فرهنگ جامعه خود تاثیرگذاری بیشتری خواهد  داشت.»

رهبر معظم انقلاب نیز در سخنرانی تاریخ 1363/3/12 فرمودند هر ایده و اندیشه‌ای که در قالب هنر نگنجد ماندگار نیست»، یا در سخنرانی دیگر می‌فرمایند که «هنر حقیقتی بسیار فاخر و عطیه‌ای از جانب پروردگار است که مانند هر موهبت دیگر الهی مسئولیت‌ها و تکالیفی برای صاحبان آن به همراه می‌آورد.»

یک استاد دانشگاه در این زمینه می‌گوید: «میراث فرهنگی و آثار فرهنگی به جا مانده از اقوام و پیشینیان از مشخصه‌های پیشرفت و تعالی یک جامعه هستند، البته درست است که آثار تاریخی، بناها، ساختمان‌ها، مساجد و ساختارهای باارزش تاریخی نیز میراث گرانبهایی برای جوامع به حساب می‌آیند اما آنچه که درارتقاء فرهنگی جامعه مؤثر است هنر فرهنگی و یا فرهنگ هنری است به عبارت دیگر ماحصل آثار فرهنگی هنرمندان اعم از کتاب‌ها، اشعار، خطاطی، نقاشی، تصویرگری و… باورها و ارزش‌های جوامع را منتقل می‌سازند و نشان‌دهنده هویت و اصالت یک جامعه هستند.

به همین دلیل هم هست که در گذشته مهاجمان و ویرانگران مانند قوم مغول هر وقت به سرزمینی حمله می‌کردند ابتدا به سراغ کتابخانه‌ها می‌رفتند و تمام کتاب‌ها و آثار نفیس دانشمندان را تخریب می‌کرده و یا می‌سوزاندند تا هویتی به آیندگان انتقال پیدا نکند و آن جامعه را با ویرانی مواجه سازند.»

به گفته این استاد دانشگاه، نیاز به فرهنگ و تمدن، امری ذاتی است و انسان به وسطه فطرت الهی که در وجود او نهفته است ذاتا موجودی فرهنگی است و در طول تاریخ جوامع از خود دستاوردهای مادی و فرهنگی زیادی به جا گذاشته است بنابراین حفظ این ارزش‌ها و آثار فرهنگی می‌تواند هویت و موجودیت جامعه را رقم بزند و نقش بسزایی درهدایت و تعالی جامعه داشته باشد.

تأثیر آموزش هنر بر خلاقیت

دنیا، دنیای ارتباطات و تکنولوژی است و برای ورود به عصر جدید و پیشرفت در همه زمینه‌ها و رشته‌ها باید جوانان و نسل آینده این کشور را مجهز به فناوری‌های جدید و آگاهی‌های روز کرد. در غیر این صورت در دنیای پیچیده و پررقابت امروز، فرصتی برای رقابت و پیشرفت به وجود نخواهد آمد.

«سیما ملتجی» کارشناس مسائل اجتماعی در این باره به گزارشگر کیهان می‌گوید:‌ «گسترش اینترنت، ارتباطات و فناوری‌های جدید و پیشرفته در دنیای امروز به حدی شده که هر نقطه‌ای از کره خاکی حتی دورترین نقاط نیز تحت پوشش فضای مجازی، اینترنت و رایانه‌ها هستند و انسان را در سیلاب اطلاعات رها می‌سازند بنابراین رسالت سنگین برعهده والدین و مسئولین است که با کنترل فرزندان و کنترل فضای مجازی، کودکان، نوجوانان و جوانان را در مسیر پیشرفت و تعالی قرار دهند و آنها را هدایت کنند. چرا که درغیر این صورت در منجلاب و گرداب فضای مجازی رها می‌شوند و نه‌تنها خود پیشرفت نمی‌کنند بلکه جامعه هم پیشرفت نخواهد کرد.

این کارشناس همچنین می‌گوید:‌ «بهتر است والدین ساعات و برنامه‌ریزی‌های فرزندانشان را به گونه‌ای تنظیم کنند که در طول روز یا هفته زمانی را برای هنرآموزی و فراگیری هنرهای گوناگون مانند نقاشی، خطاطی، مجسمه سازی، سفالگری، صنایع دستی و غیره اختصاص دهند تا فرزندانشان تجربه بیاموزند و به جای بازی‌های رایانه‌ای بی‌هدف و غالبا خشونت‌آمیز به حرفه‌های هنری روی بیاورند تا جسم و روحشان آرامش پیدا کند و از سوی دیگر باعث خلاقیت، رشد و نوآوری در آنها گردد.»

/245 دیدگاه‌ها/توسط
245 پاسخ
  219. gartanch
    gartanch گفته:

    Version 2.0.31 is available. This update adds 32-bit and 64-bit ARM and MIPS architectures.

    PenTool is a JavaScript drawing application. It allows you to draw flow charts and other diagrams directly on the browser with a mouse or your finger. PenTool generates beautiful, modern and interactive flow charts right in the browser. The flow of PenTool documents can be paused by the user to easily edit, modify and add new elements.

    Version 2. https://choopvaikacom.weebly.com

    6add127376 gartanch

  221. almesha
    almesha گفته:

    To add a program to the whitelist or blacklist, one of the two ways happens:

    Type the desired name exactly in the text field located at the end of the blacklist tab.
    Right-click anywhere in the interface and, from the pop-up menu, select the desired location of the program and then select the Add Selected Item to Whitelist/Blacklist option.

    In the above example, the Program Files folder has a specific purpose and, when selected, it https://ujkaeltnx.blog.idnes.cz/redir.aspx?url=https://heragili.weebly.com

    6add127376 almesha

  222. demejai
    demejai گفته:

    This guide presents the DeltaCad Windows Installer.

    Download and install the Installer

    1. Click “Download” to start the downloading and installation of the Windows Installer…
    2. Then, once the download is complete, download the zip folder containing the launcher file and extract the contents of the zip file to any location that is accessible to your computer. For instance, you can extract the contents of the zip in your user’s desktop folder. https://hardlectmatua.weebly.com

    6add127376 demejai

  223. cybiulli
    cybiulli گفته:

    Of course, the program also has plenty of graphical filters to give this simulation a really unique presentation. 
    COT RaceCar Screensaver allows you to select from numerous viewpoint positions including cars, drivers, audience, scoreboard, news reporters, TV cameras, …
    If you like your competitive sports programming, you will likely love this screensaver.
    See at cotracecar.com

    28-03-2016, 16:30

    Downloads:

    COT https://sagladeci.weebly.com

    6add127376 cybiulli

  224. giofre
    giofre گفته:

    Windows only: Download Summer Scene Theme

    Latest News

    Windows 10’s Flappy Bird-like Gif Pressure Sampler is finally here

    Windows 10’s Gif Pressure Sampler app is now available for download. It’s been four months since Microsoft first teased the said app – a tool to replicate the feeling of flapping a Windows Phone or a couple […]

    Download today to get Windows 10 ‘May 2020 Update”sandboxed’ for Australian https://nakifabech.weebly.com

    6add127376 giofre

  225. chayule
    chayule گفته:

    For ID3v2, the column title is composed of the MP3 audio format header, the song name, and the comment type (artist, album or something else). If there are lyrics in the file, these are extracted to the tags. It’s also possible to compress frames as well as to lower sampling rate.
    For ID3v2.4 tags, the format of the frame header, the frame wrap and length, can be configured. There is also an option to change the https://inopgide.weebly.com

    6add127376 chayule

  226. peltjan
    peltjan گفته:

    When the utility starts, it will scan your PC and if any one of your partitions is not marked as “Active”.
    Then, you are asked to choose one as a source, and optionally, to select a diskette (it is wise to connect the PC’s other HDD before proceeding though), a drive letter and the OS you want the diskette to be created with.
    You can do a quick format of the diskette (optional) if it is not already formatted.
    Then http://www.zonums.com/epanet/test_db.php?a%5B%5D=%3Ca%20href=https://nowoophisac.weebly.com

    6add127376 peltjan

  227. nevcael
    nevcael گفته:

    Upon installation, the utility can be customized with your own picture and logotype. This is handy if your company wants to promote it or if you want to adapt the layout to your desktop.

    Customer reviews

    Latest customer reviews

    Ribeiro

    5 out of 5

    I trained this app and never again took an old version to use. I can, now, do my TODOs and everything else this app solves, with one small addition: the “Details” https://maps.google.se/url?sa=t&url=https://panftermevi.weebly.com

    6add127376 nevcael

  228. benval
    benval گفته:

    Its major advantage is the simplicity of use, and this makes it a good tool for beginners who do not want to complicate their work.
    Value for price
    Although System Information Retriever is free as a premium app, it has been created at no cost with the purpose of being shared around, and people can download it and modify it, if necessary. Furthermore, it is possible to donate, although the donations will go directly to the project’s author. In this way it could be useful for http://skinscan.ru/bitrix/redirect.php?event1=&event2=&event3=&goto=https://rgopdeszaysand.weebly.com

    6add127376 benval

  229. randatte
    randatte گفته:

    Purchase BAS Business Accounts Software Excel that is less than 5 years old, includes warranty on all unopened software and is guaranteed to works with all Windows versions. All current Linux
    versions are not guaranteed to work with a particular Windows version.
    BBAS Business Accounts Software Excel’ Excel is a business accounting software that helps you manage your company’s finances much easier as it has frequent usage features in its GUI. It has user interface that is easy to use and in simple to understand.
    It also http://images.google.ch/url?rct=j&sa=t&url=https://theeaspininbio.weebly.com

    6add127376 randatte

  230. dericher
    dericher گفته:

    ??What’s new in this version:??

    Fixed sharing problems.

    ??Why you should download 1-Click Encrypt:??

    Here is a very brief of what you need to know about 1-Click Encrypt:
    1) It is full featured, user-friendly encryption software package. It is designed with Windows Vista/Windows XP, Windows 7, Windows 8
    and Windows.
    2) It is free to use, and does not come with a https://dufftrettenthbe.weebly.com

    6add127376 dericher

  231. hefgemi
    hefgemi گفته:

    Safe and correct to do so, listen to these stations to hear the latest. The gadget is merely informative and also supplies a great music knowledge to customers.

    The Sidebar Entertainment Gadget will allow you to play worldwide radio stations. Safe and correct to do so, listen to these stations to hear the latest. The gadget is merely informative and also supplies a great music knowledge to customers.

    The Sidebar Entertainment Gadget will allow you to play worldwide radio stations. Safe and correct to do so https://tisdinetti.weebly.com

    6add127376 hefgemi

  232. hefgemi
    hefgemi گفته:

    Safe and correct to do so, listen to these stations to hear the latest. The gadget is merely informative and also supplies a great music knowledge to customers.

    The Sidebar Entertainment Gadget will allow you to play worldwide radio stations. Safe and correct to do so, listen to these stations to hear the latest. The gadget is merely informative and also supplies a great music knowledge to customers.

    The Sidebar Entertainment Gadget will allow you to play worldwide radio stations. Safe and correct to do so https://tisdinetti.weebly.com

    6add127376 hefgemi

  234. tareve
    tareve گفته:

    Websites can be created from scratch or existing websites can be managed using this tab.

    You can also take screenshots of the entire screen and upload them to your website along with any audio clips you recorded.

    Whiist has an automated backup system which will save your edited websi.

    WHIST SEO Tips

    The Whiist website management tool does provide several features that are poorly equipped to deal with search engine optimization.

    Therefore, we recommend you https://grouchquiloly.weebly.com

    6add127376 tareve

  235. taksan
    taksan گفته:

    Designing controls with ProToolkit
    If you’re still with us then you are probably aware that there are thousands of tools available out there, and no doubt that many of them are better than the rest. We simply don’t have the time, the desire, or the necessity to test a tool on a daily basis like most of our readers. That is why we have created The Pro Toolkit.
    We test any tool where appropriate, and in return, you receive the best. We https://midiario.com.mx/upload/files/2022/05/fQFtCUEq9brNGQTJhq4B_19_31f7855c40ee9a67d76c703656b751a3_file.pdf 05e1106874 taksan

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟
نظری بدهید!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.